Verbonden Leven

Lc.9,11b-17 (19/06/2025)

¹¹    Maar de menigte had het gemerkt en ging hem achterna.
       Hij ontving hen hartelijk
       en vertelde hen over het koningschap van God,
       en al wie genezing nodig hadden, heelde hij.
¹²    De dag begon nu naar haar einde te lopen.
       De twaalf kwamen naar hem toe en zeiden:
       “Laat die mensen gaan,
       zodat ze in de dorpen en hoeven in de omgeving
       onderdak en voedsel kunnen vinden,
       want we zijn hier op een eenzame plaats.”
¹³    Maar hij zei tegen hen:
       “Geven jullie zelf hun maar te eten!”
       Zij antwoordden:
       “Wij hebben niet meer bij [voor] ons
       dan vijf broden en twee vissen,
       of moeten wij erop uit
       om voor heel dit volk eten te kopen?”
¹⁴    Want er waren zo’n vijfduizend mannen daar.
       Jezus zei nu tegen zijn leerlingen:
       “Laat ze plaatsnemen in eetgezelschappen van ongeveer vijftig.”
¹⁵    Dat deden ze en allen namen plaats.
¹⁶    Jezus nam nu de vijf broden en twee vissen
       en, opziend naar de hemel,
       sprak hij de zegen uit,
       brak ze,
       en gaf ze aan de leerlingen
       om ze aan de mensen voor te zetten.
¹⁷    Zij aten en allen werden verzadigd.
       Ze verzamelden wat over was:
       twaalf rantsoenmanden!
       [het nodige brood voor de komende dag,
       voor elk van de leerlingen – Lc.11,3]

Jezus nodigt zijn leerlingen uit om zelf aan de slag te gaan: “Geven jullie zélf hun maar te eten.” Maar het dringt niet tot hen door dat zij zijn vertrouwen waard zijn. Daarom laat Jezus nog een keer zien wat hij bedoelt als hij spreekt over het koningschap van God, en hoe het daar aan toe gaat.
Mensen maken er tijd en ruimte in hun agenda voor wie aan hen worden toevertrouwd. Men vergeet er de tijd (tijd is daar eeuwigheid). Mensen kijken er open en ontvankelijk naar elkaar zodat er gezien wordt wat elkeen te bieden heeft en wat voor rijkdom er aanwezig is. De rijkdom wordt verzameld en aan G-d aangeboden om te zegenen. Zo wordt in het koningschap van God honger gestild door het aanwezige te verzamelen, het aan te bieden aan G-d om het dan, gezegend terug te geven aan elkaar. Vol vertrouwen wordt er gebroken en gedeeld wetende dat er voldoende zal zijn voor iedereen, meer nog … er zal overvloed zijn.

Lc.1,57-66 (23/12/2020)

Voor Elisabet brak de tijd aan van de bevalling en zij bracht een zoon ter wereld.
De omwonenden en haar verwanten hoorden dat de Heer grote tederheid aan haar had getoond en zij verheugden zich, samen met haar.
Op de achtste dag kwamen ze het jongetje besnijden en noemden het naar zijn vader Zacharias.
Maar zijn moeder zei: “Nee! Het zal genoemd worden: Johannes!” Ze antwoordden haar:
“Maar er is niemand in jouw familie die deze naam draagt.” Ze wenkten nu zijn vader, hoe hij zou willen dat het genoemd werd.
Hij vroeg een schrijfplankje en schreef: “Johannes is zijn naam!” En allen verwonderden zich.
Onmiddellijk kon hij weer spreken en hij zegende God.
Huiver overkwam alle omwonenden en in heel het bergland van Judea werd dit besproken. Al wat men hoorde, sloot men in het hart:
“Wat zal er toch van dit jongetje worden?”, want de hand van de Heer was met hem.

G-d toont zich aan Elisabet in “grote tederheid”. Het is een poging om te zeggen hoe G-d zich liefdevol ontfermt en mensen nabij komt,
soms eens in grote dingen, maar meestal in kleine. Zijn weg om naar de mensen toe te komen, lijkt die te zijn van het lam.
G-ds toewending naar de mensen, dat is zijn ‘genade’. Daarom willen Elisabet en Zacharias zo nadrukkelijk
dat het kindje “Johannes” zal noemen, want dat betekent juist: God is genadig!
En voor Johannes geldt – wat eigenlijk voor élk mensenkind en dus ook voor elk van ons geldt:
G-ds tegemoetkoming in deze ene concrete mens, is tegelijk zijn tegemoetkoming naar alle mensen in deze wereld.
“Wat zal er van dit kindje worden?” Als we de volgende keer aan de wieg van een pasgeborene staan, zullen we ons dan ook die vraag stellen,
niet alleen ten bate van dit kindje zelf, maar juist ook voor wat het zal gaan betekenen voor de wereld?
Want ja, hier ligt ‘een brokje grote tederheid’ voor je …

Lc. 6,6-11  (6/9/2021)

Op een andere sabbat gebeurde het dat hij een plaats van samenkomst [synagoge] binnenging en er onderrichte. Er was daar iemand met een verdorde rechterhand. De schriftgeleerden en farizeeën hielden hem in het oog of hij op sabbat zou genezen, zodat ze een beschuldiging zouden vinden tegen hem.
Maar hij kende hun bedenkingen en zei tegen de man met de dorre hand: “Sta op en ga in het midden staan.” Dat deed hij.
Nu zei Jezus tegen hen [de farizeeën]: “Ik zal jullie een vraag stellen: Is het toegestaan op sabbat goed te doen, of eerder kwaad, een ziel te bevrijden, of eerder verloren te laten gaan?” Hij keek rond naar allen en zei dan [tegen de man met de dorre hand]: “Strek je hand uit.” Dat deed hij en zijn hand herstelde zich.
Zij werden vervuld van onverstand [anoia = on-verstand, verdwaasd, uitzinning (‘onredelijk’ woedend)] en bespraken onder elkaar wat ze toch konden doen tegen Jezus.

Opnieuw vindt er op de sabbat een confrontatie plaats tussen Jezus en enkele schriftgeleerden. Twee partijen worden hier nogal scherp tegenover elkaar gezet: aan de ene kant de schriftgeleerden en farizeeën en aan de andere kant Jezus (die zich niet in een of ander kamp láát zetten). Bij de eerste gaat het meestal om ‘gezag (macht) hebben’. Bij Jezus gaat het over liefde, mensen ‘zien’ en heel maken.
Jezus vraagt de man met een verdorde hand in het midden. Een man die omwille van zijn hand niet meer functioneert, maatschappelijk uitgeschakeld is. Door de ene wordt hij geminacht, door de ander ge’zien’ en erkend. Jezus geeft de man alle aandacht. Bij hem zijn er geen minachtende blikken, alleen een mee-vóelen zo intens dat het heelt. Zo wordt die man opnieuw tot leven gebracht, en de schriftgeleerden … zij worden kwaad. Ze kunnen niet om met zoveel goedheid die hun gezag lijkt te ondermijnen. Het is een goedheid die zich niet laat vastleggen door regels en wetten integendeel. Als je het lef hebt om los te komen van de eigen zekerheden zal die goedheid jou openbreken en vrij-maken.

Lc.9,51-56 (28/09/2021)

Nu gebeurde het, toen de dagen van zijn erkenning vervuld zouden worden, dat Jezus vastberaden zijn weg ging naar Jeruzalem.

Hij zond boden voor zich uit. Die kwamen in een Samaritaans dorp om zijn komst voor te bereiden. Maar zij wilden hem niet ontvangen omdat zijn weg ging naar Jeruzalem.
De leerlingen Jakobus en Johannes reageerden hierop: “Heer, wil je dat wij vuur van de hemel afroepen om op hen neer te komen en hen te verteren, zoals ook [de profeet] Elia gedaan heeft?” [2Kon.1,9-15]
Maar Jezus keerde zich af en wees hen op strenge toon terecht: “Jullie beseffen niet welke geest in jullie leeft! De mensenzoon is niet gekomen om mensen verloren te doen gaan, maar om ze te behoeden.”En zij trokken naar een ander dorp.

In het Lucasevangelie is dit vers 9,51 het centrale scharnier. Tot nu toe heeft Jezus zijn boodschap vooral verkondigd in Galilea, het noordelijke deel van Palestina. Nu wordt het zwaartepunt verlegd naar Jeruzalem, het centrum, niet zozeer geografisch maar wel qua macht en religieuze intensiteit.
Daar was inderdaad enige vastberadenheid voor nodig. Als zijn boodschap al botste in het landelijke Galilea, waar niet zoveel intellectuelen en machthebbers waren, dan was het niet moeilijk te ‘voorspellen’ dat dat in Jeruzalem alleen maar sterker zou worden. Jezus was nooit tegen ‘gezag’ ingegaan, maar zijn vrijheid van spreken ontmaskerde wel gezag dat eigenlijk geen gezag was, maar machtsmisbruik op basis van een eigen-geïnterpreteerde wet. Het kon er dus wel eens heet aan toe gaan als hij naar Jeruzalem trok.
Had hij dan niet beter onderweg ook zijn macht laten zien? Ook hierin is hij vastberaden: dat is niet waarvoor hij gekomen is! De geest die in hem leefde – en die hij doorgaf aan zijn leerlingen – is er geen van machtsmisbruik, maar een die mensen doet léven. En als ze dat zelf nog niet willen of kunnen zien, dan straft hij hen daarvoor niet af, maar gunt hen de tijd – tijd die hem zijn eigen leven zal kosten …

Lc.10,25-37 (4/10/2021)

Toen stond er een zekere wetgeleerde op en vroeg Jezus, om hem uit te testen: “Meester, wat moet ik doen om deel te krijgen aan het eeuwig leven?” Jezus antwoordde hem: “In de wet, wat staat daar geschreven? Hoe lees jij dat?” Hij antwoordde nu en zei: “Je zult de heer, je God, daadwerkelijk liefhebben, uit heel je hart en heel je wezen, uit heel je kracht en heel je verstand, en je naaste [de mensen rondom je] zoals jezelf.” [Deut.6,5; Lev.19,18] Jezus zei: “Terecht heb je dit geantwoord. Doe dit en je zult leven.”
De wetgeleerde wilde echter zijn vraag verduidelijken en vroeg Jezus daarom nog: “Wie is ‘mijn naaste’?” [“Wie is er vervat in ‘de mensen rondom mij’?”] Toen vertelde Jezus het volgende:
Op zekere dag ging iemand van Jeruzalem naar Jericho. Onderweg werd hij door rovers overvallen. Ze schudden hem uit en sloegen hem en lieten hem halfdood achter. Toevallig kwam nu ook een priester op dezelfde weg. Toen hij de man in de gaten kreeg, ging hij hem aan de andere kant van de weg voorbij. Ook kwam er een tempelbedienaar langs. Hij ging kijken, maar ging hem ook aan de andere kant van de weg voorbij. Nu kwam er een Samaritaan [vreemdeling] op reis bij die plek. Hij zag de man en raakte diep bewogen. Hij kwam tot bij hem, verbond zijn wonden en goot er olie en wijn over. Dan tilde hij hem op zijn eigen rijdier, bracht hem naar een herberg en zorgde voor hem. ’s Anderendaags gaf hij twee daglonen aan de herbergier en zei hem: “Verzorg hem, en als je meer moet besteden: ikzelf zal het je bij mijn terugkomst betalen.”
Wat denk je: Wie van deze drie is de naaste geworden [Wie van deze drie heeft gestaan rondom] van de man die in de handen van de rovers viel?” De wetgeleerde antwoordde: “Degene die hem barmhartigheid heeft gedaan.” Jezus zei nu tegen hem: “Ga, en jij, doe evenzo!”

“Wie ‘is’ mijn naaste?” vroeg de wetgeleerde. Maar Jezus verandert heel subtiel de vraag “Wie van deze drie is de naaste ‘geworden’?”. Naaste ’ben’ je dus niet, maar je ‘wordt’ het.
Naaste word je
• als je de ander écht ziet, je door hem laat raken en je door hem in beweging laat zetten;
• als de ander het tempo, de richting en de relatie mag bepalen; als niet langer jouw ego, jouw agenda of jouw angst je leven richting geven maar wel de ander in al zijn kwetsbaarheid;
• als je het bij de ander uithoudt, liefdevol en trouw;
• als je betrokken blijft zolang het nodig is om de ander opnieuw te doen leven.
Het is dus niet de hulpbehoevende die naaste is, maar je wordt naaste door je te ‘ontfermen over’. Naaste worden vertrekt dus bij het appél van de ander: hij maakt jou tot naaste en zet je in beweging om in G-ds naam barmhartigheid te doen.

Lc.11,29-32 (11/10/2021)

Toen er steeds meer mensen zich rondom hem bijeendrongen, zei Jezus: “Deze generatie is een slechte generatie. Ze verlangt een teken, maar er zal haar geen ander teken gegeven worden dan het teken van Jona, de profeet. Zoals Jona een teken was voor de bewoners van Nineve, zo zal ook de mensenzoon dat zijn voor deze generatie.
Bij het oordeel zal de koningin van het zuiden opstaan samen met deze generatie en zij zal haar veroordelen. Want zij kwam van de uiteinden van aarde om de wijsheid van [koning] Salomo te horen. Kijk dan toch! Hier is méér dan Salomo!
Bij het oordeel zullen de bewoners van Nineve opstaan samen met deze generatie en zij zullen haar veroordelen. Want zij hebben zich bekeerd door de prediking van Jona. Kijk dan toch! Hier is méér dan Jona!”

Hoe staat het met ónze generatie? We moeten er ons geen illusies over maken dat we het beter doen dan in Jezus’ tijd. Het ziet er niet naar uit dat wij beter ‘de tekenen van de tijd’ hebben leren zien.
Ook ons zal geen ander teken gegeven worden dan dat van ‘Jona’. Dat zijn mensen die met een profetische blik zien wat fout loopt in een maatschappij en dat met kracht aanklagen, maar die als mens (natuurlijk) gebreken hebben, wat dan als makkelijk excuus gebruikt wordt om de boodschap aan de kant te schuiven.
Ook zal ons geen ander teken gegeven worden dan dat van ‘de koningin van het zuiden’. Dat zijn mensen die ergens, op een of andere voor ons onbekende manier, wijsheid hebben verworven en daar verre tochten voor over hebben om die te laten aanvullen met nieuwe inzichten. We vinden hen excentriek, en dan hoeven we niet meer te luisteren.
Nochtans krijgen wij elke dag opnieuw het ‘teken van Jezus’. Dat is het ‘kruis’ – éigenlijk niet moeilijk te herkennen: het staat overal waar Liefde en Lijden (als twee-eenheid) ons appelleren …