Verbonden Leven

Mt.5,13-16 (5/02/2023)

“Jullie zijn het zout van de aarde. Maar als het zout verdwaasd raakt, waarmee kan het dan weer zout worden? Voor niets heeft het nog kracht, alleen om weggeworpen te worden
en door de mensen vertrapt.”
Jullie zijn het licht van de wereld. Een stad kan niet verborgen zijn als ze boven op een berg ligt. Men steekt ook geen lamp aan om ze onder een emmer te zetten, maar men zet haar op een kandelaar zodat ze schijnt voor alle mensen in huis.
Zo moet ook jullie licht stralen voor de mensen, opdat ze bij jullie de goede werken zien en jullie Vader in de hemelen grootmaken.”

Kan zout ‘verdwaasd’ zijn? Naar Bijbels spraakgebruik alvast dus wel. Meestal wordt er vertaald met ‘smakeloos’, maar er staat wel degelijk ‘dwaas’, ‘slecht’. Dat staat in lijn met het Oude Testament waar ook vrij vaak die term wordt gebruikt. In de Psalmen bv. is vanaf het begin de essentiële vraag: welke weg zul je bewandelen? Zul je “wandelen naar G-ds wegen”, of zul je “eigenmachtig zelf-gerichte wegen gaan”? Dat laatste is ‘dwaas’, want het loopt uit op ‘de dood’, terwijl het eerste uitloopt op ‘Léven’.
‘Verdwaasd’ is dus alles en iedereen die niet het doel van G-ds schepping waarmaakt. Verdwaasd is wat zijn eigen inherente doel niet waarmaakt en dus niet bijdraagt aan de realisering van de schepping. Verdwaasd is dus zout dat niet zout en licht dat geen licht geeft.
Verdwaasd is ook een Christen die geen Christen is, de velen – inclusief mezelf – die onvoldoende leven naar de bedoeling van waartoe ze Christen zijn geworden. Mag het dan verwonderen dat christendom “vertrapt en weggeworpen wordt”?
Vandaag een nieuwe dag en week om de nevelen van onze verdwaasdheid te laten optrekken en zout en licht te zijn!

Mt.9,18-26 (8/07/2024)

¹⁸    Hij was nog niet uitgesproken, of kijk:
       er kwam een overste [van de synagoge] naar hem,
       boog voor hem neer en zei:
       “Mijn dochter is zojuist gestorven,
       maar kom, leg haar je hand op
       en ze zal leven.”
¹⁹    Jezus veerde op [werd klaarwakker] en volgde hem,
       samen met zijn leerlingen.

²⁰    En kijk, er was een vrouw
       die al twaalf jaar aan bloedverlies leed
       die hem langs achteren naderde
       en de zoom van zijn mantel aanraakte.
²¹    Want ze dacht:
       “Zelfs als ik alleen maar zijn mantel aanraak,
       zal ik bevrijd worden.”
²²    Maar Jezus draaide zich om en zag haar:
       “Wees gerust dochter, je vertrouwen heeft je bevrijd.”
       En vanaf dat uur was de vrouw bevrijd.

²³    Nu kwam Jezus in het huis van de overste.
       Hij zag de fluitspelers en de vele getroebleerde mensen
²⁴    en zei hen: Ga weg [maak plaats],
       want het meisje is niet gestorven, maar slaapt.”
       Maar ze lachten hem uit.
²⁵    Toen de menigte dan buitengedreven was, ging hij binnen.
       Hij nam haar hand vast en het meisje stond op [werd wakker].
²⁶    Het verhaal hierover ging rond in heel de streek.

Het woord dat gebruikt wordt om Jezus reactie weer te geven, heeft een veel sterkere ‘kleur’ dan alleen maar dat hij van zijn stoel zou opstaan en vertrekken. Hetzelfde woord wordt ook gebruikt voor het meisje dat uit de dood ‘opstaat’. Het is dus een ‘opstaan ten Léven’. Het roept iets wakker dat ingesluimerd was.
De indringende vraag vol liefde van de overste i.v.m. zijn dochter wekt bij Jezus zijn levengevende krachten op. En die geeft hij door, door de hand van het meisje vast te nemen, waardoor ook zij weer levensruimte krijgt.
Ben ík – die mij toch volgeling van Jezus noem – nog in staat mij zó te laten raken door de vraag van mijn medemens dat ik er ‘klaarwakker’ van wordt en opveer om er levengevend mee aan de slag te gaan? Zonder de pretentie te hebben dat ik even krachtig als Jezus zou zijn, zou ik toch wel anderen daarmee kunnen doen ‘opveren’ en tot nieuw leven wekken! Het gelach van de omstaanders moet ik er maar bij nemen, en de durf van de fysieke aanraking ook, maar het is mijn roeping ‘op te staan’ en te ‘doen opstaan’!

Mt.6,7-15 (22/06/2023)

⁷      Als je bidt, babbel er dan niet op los,
       zoals veel volkeren doen.
       Zij denken dat ze door hun veelheid aan woorden
       verhoord zullen worden.
⁸      Doe hen niet na!
       Je Vader weet wat je nodig hebt
       nog voor je het hem vraagt.
⁹      Bid als volgt:

Onze Vader in de hemelen,
geheiligd worde jouw Naam,
¹⁰ kome jouw koningschap,
gebeure jouw bedoeling
op aarde zoals in de hemel
¹¹ Geef ons vandaag
ons nodige brood
¹² en vergeef ons onze schulden
zoals ook wij onze schuldenaren vergeven,
¹³ en lever ons niet over aan de aanvechtingen,
maar verlos ons van het kwade.

¹⁴    Want als je de mensen hun misstappen vergeeft,
       vergeeft je hemelse Vader ook jou;
¹⁵    maar als je aan de mensen hun misstappen niet vergeeft,
       vergeeft je hemelse Vader ook jou niet.

Over de ‘tweede weg tot vrijheid’ (zie gisteren) voegt Jezus er nog twee bedenkingen aan toe. Ze zijn wat verrassend, in die zin dat je niet direct zou verwachten dat dat nu de eerste aanwijzingen zijn die je zou geven als je het over ‘bidden’ hebt. Blijkbaar vindt Jezus ze wel echt belangrijk.
1° Over de woorden: de hoeveelheid doet er gewoon niet toe – en dat staat nogal haaks op ons Westerse gedachten! En eigenlijk hoeven we er ook geen uit te vinden; schamel als we zijn hebben wij nóoit ‘de juiste’ woorden uit onszelf. Maar Jezus reikt er ons enkele aan – en het al of niet begrijpen ervan doet er eigenlijk ook niet toe!
2° Over vergeving! Jezus koppelt bidden en vergeving heel sterk aan elkaar. Dat is wellicht omdat G-d een en al barmhartigheid is naar ons toe, en wij, kleine mensen, nooit hem zouden kunnen naderen als dat niet zo zou zijn. Als wij ons in ons bidden dat toch mogen geborgen weten in die barmhartigheid, dan kan de waarheid daarvan niet anders dan overvloeien naar de mensen met wie wij samenleven!

Mt.10,34 – 11,1 (17/07/2023)

³⁴     Denk niet dat ik gekomen ben
       om vrede te brengen op aarde.
       Ik ben niet gekomen om vrede te brengen,
       maar een [onderscheidend] zwaard.
³⁵    Ik ben gekomen om op gespannen voet te zetten:
       een mens tegen zijn vader,
       een dochter tegen haar moeder,
       een schoondochter tegen haar schoonmoeder.
³⁶    Iemands huisgenoten zullen zijn vijanden worden.
³⁷    Wie zijn vader en moeder bemint boven mij,
       is mij niet waard;
       wie zijn zoon of dochter bemint boven mij,
       is mij niet waard.
³⁸    En wie zijn kruis niet aanneemt en mij achterna komt,
       is mij niet waard.
³⁹    Wie het waarachtige leven [geest-ziel] gevonden heeft,
       die zal het verliezen,
       en wie het waarachtige leven [geest-ziel] verloren is omwille van mij,
       die zal het vinden.
⁴⁰    Wie jullie verwelkomt,
       verwelkomt mij,
       en wie mij verwelkomt,
       verwelkomt hem die mij gezonden heeft.
⁴¹    Wie een profeet verwelkomt
       omdat het een profeet is,
       zal het loon van een profeet ontvangen;
       en wie een rechtvaardige verwelkomt
       omdat het een rechtvaardige is,
       zal het loon van een rechtvaardige ontvangen.
⁴²    En wie één van deze kleinen
       een beker friste te drinken zal geven
       alleen maar omdat het een leerling is,
       amen, ik zeg jullie:
       die zal zijn loon niet ontgaan!”
¹      Toen Jezus deze opdrachten aan zijn leerlingen beëindigd had,
       vertrok hij van daar
       om te onderrichten en te verkondigen
       in hun steden.

De tekst van vandaag komt scherp binnen. Zou het kunnen dat onze G-d – en met hem ook Jezus – een jaloerse G-d is? Zou wat we vandaag te lezen krijgen, te maken kunnen hebben met jaloezie?
Misschien wel, maar dan niet met de jaloezie zoals wij, mensen, die gewoonlijk opvatten, want dan gaat het over willen hebben/kunnen wat een ander bezit/kan. Maar dat is niet wat met ‘goddelijke jaloezie’ wordt bedoeld. Goddelijke jaloezie gaat erover dat G-d de eerste is en blijft en niet toestaat dat een ander (vader, moeder, kinderen) op de eerste plaats komt. Het gaat over erkenning van de Bron van leven en over het toegeven dat wij onszelf niet gemaakt hebben, maar dat alles begint bij G-d. Het is ook een jaloezie die niet verdraagt dat aan een ander gegeven wordt wat hem of haar niet toebehoort.
Het zijn woorden die mij ertoe uitnodigen om stil te staan bij wat het fundament is waarop ik als gelovige sta, nl. dat alles begint bij G-d en bij het ontvangen. Wat niet ontvangen wordt, kan niet worden gegeven. Waar niet ontvangen wordt, daar raakt onze liefde uitgeput.

Mt.11,28-30 (18/07/ 2024)

²⁸    Kom naar mij,
       allen die vermoeid zijn en onder lasten gebukt,
       en ik zal je rust geven.
²⁹    Neem mijn juk op:
       laat mij je leermeester zijn
       – zachtaardig en deemoedig van hart,
       en je zult rust vinden in jezelf.
³⁰    Want mijn juk is teder
       en mijn last is licht.

Nog zo’n minipareltje met maxibetekenis!
Meestal houden wij het op het eerste vers – en dat mag: we zijn gewoon welkom bij Jezus met al wat ons belast en vermoeit. Jezus zal ons rust géven.
Maar willen we die rust ook vínden in onszelf – als een blijvende staat – dan moeten we, eens we bij Jezus gekomen zijn, ons ook door hem laten onderrichten. We moeten ‘zijn juk’ willen op ons nemen. We moeten een aanvang nemen met de weg die híj gegaan is, want zijn weg loopt niet naar zichzelf, maar naar zijn Vader, G-d zelf.
Daarom is ‘zijn juk’ ook teder, want het is de Liefde van de Vader! Alleen mogen we ons aan die Liefde niet mispakken alsof het een romantisch kleffe bedoening zou zijn (vaak ook erg op zichzelf gericht ipv op de ander) zoals in vele liefdesliedjes. G-ds Liefde is er een van verregaande gegevenheid. Daarom ervaren wij die goddelijke Liefde, wanneer wij zelf proberen die een beetje waar te maken, toch ook wel als een last.
Maar die diepere rust in onszelf vinden we net pas als we eindelijk een beetje bevrijd geraken … van onszelf.

Mt.25,14-30 (27/08/2022)

Want het is zoals met een man die naar het buitenland ging. Hij riep zijn dienaren en vertrouwde hen zijn bezit toe. Aan de één gaf hij vijf talenten [5x 6000 daglonen], een ander twee en nog een ander één, elk naar zijn eigen mogelijkheden. Daarna vertrok hij.
Meteen ging degene die vijf talenten gekregen had eropuit om er handel mee te drijven en hij verdiende er vijf bij. Zo ook degene die er twee ontvangen had: hij verdiende er twee bij. Maar degene die het ene gekregen had, ging ergens ver weg, groef een gat in de grond en verborg zo het geld van zijn heer.
Een hele tijd later kwam nu de heer van die dienaars terug en hield afrekening met hen. Die de vijf talenten gekregen had, kwam bij hem en gaf hem ook de vijf andere: “Heer, vijf talenten heb je mij toevertrouwd, zie, vijf talenten heb ik erbij verdiend.” Zijn heer zei hem: “Uitstekend, goede en trouwe dienaar, over het weinige was je trouw, over veel zal ik je aanstellen. Verblijf in de vreugde van je heer!” Ook die de twee talenten gekregen had kwam bij hen en zei: “Heer, twee talenten heb je mij toevertrouwd, zie, twee talenten heb ik erbij verdiend.” Zijn heer zei hem: “Uitstekend, goede en trouwe dienaar, over het weinige was je trouw, over veel zal ik je aanstellen. Verblijf in de vreugde van je heer!” Nu kwam ook die het ene talent gekregen had bij hem en zei: “Heer, ik wist dat je een hard mens bent, die oogst wat je niet hebt gezaaid en verzamelt wat je niet hebt uitgestrooid. Ik was bang en heb je talent ergens ver weg verborgen in de grond. Zie, hier heb je je bezit. Zijn heer antwoordde hem echter: “Slechte en angstig aarzelende dienaar, je meende te weten dat ik oogst wat ik niet heb gezaaid en verzamel wat ik niet heb uitgestrooid? Je had dus mijn geld bij de bank moeten geven, zodat ik het terugkreeg met rente. Neem dus dat talent van hem af, en geef het aan wie er tien heeft, want aan wie heeft, zal gegeven worden – hij zal overvloed hebben – en van al wie niet heeft, zal zelfs wat hij heeft weggenomen worden. En werp die nutteloze dienaar eruit, in de buitenste duisternis, daar zal geween zijn en tandengeknars.

Jezus vertelt over de heer die zijn bezit in handen geeft van zijn dienaren. Hij vertrouwt het hen toe (Zijn vertrouwen is groot!). Zij mogen ermee werken, het is niet ván hen. Alle drie worden ze aangesproken op hun verantwoordelijkheid, niet meer dan dat, ook niet minder! De eerste twee gaan ermee aan de slag. Blijkbaar is er wederzijds vertrouwen en verbinding tussen hen en hun heer. Als hij terugkeert, antwoordt hij met termen van betrouwbaarheid. Hij is opgetogen om wat hij ziet!
Met de derde loopt het anders. Hij is bang, zegt hij. Hij wantrouwt de heer, wantrouwt zichzelf om dat geschonken vertrouwen op te nemen. Bij zijn terugkeer benoemt de heer wat hij ziet: een mens die zijn verantwoordelijkheid wegschuift, wegstopt, niet aangesproken wil worden.
Het lot van deze derde dienaar laat me niet los. Regelmatig kom ik angstige mensen tegen die niet meer durven leven en het zicht op de oerkracht van het leven verloren zijn. En dan wordt deze gelijkenis voor mij een oproep om samen met hen te zoeken naar een weg terug naar de Bron van Léven, naar sporen van leven-IN-vertrouwen.