Verbonden Leven

Mt.25,1-13 (30/08/2024)

¹      Dan zal het koninkrijk der hemelen te vergelijken zijn
       met tien meisjes die hun lampen namen
       en er op uit trokken, de bruidegom tegemoet.
²      Vijf van hen waren dwaas, de vijf andere wijs.
³      De dwaze namen wel hun lampen mee,
       maar geen olie,
⁴      terwijl de wijzen samen met hun lampen
       ook olie in hun kruiken meenamen.
⁵      Toen nu de bruidegom op zich liet wachten,
       vielen ze allen in slaap.
⁶      Maar midden in de nacht klonk er geroep:
       “Kijk! De bruidegom komt! Trek hem tegemoet.”
⁷      Toen stonden alle meisjes op
       en brachten hun lampen in orde.
⁸      De dwazen zeiden tegen de wijzen:
       “Geef ons van jullie olie, want onze lampen gaan uit.”
⁹      Maar de wijzen antwoordden:
       “Best niet, er zal immers niet voldoende zijn
       voor ons en jullie samen.
       Ga liever naar de verkopers en koop er voor jezelf.”
¹⁰    Terwijl ze weg waren om olie te kopen,
       kwam de bruidegom aan,
       en wie bereid was [klaargemaakt én bereidwillig]
       ging met hem naar binnen naar het bruiloftsfeest
       en de deur werd gesloten.
¹¹    Later kwamen ook de andere meisjes aan
       en zeiden: “Heer, heer, doe open voor ons!”
¹²    Maar hij antwoordde:
       “Ik zeg jullie naar waarheid: Ik ken jullie niet.”
¹³    Wees dus wakker!
       Want je kent dag noch uur.

Onze eminente Vlaamse mysticus Jan van Ruusbroec (Brussel, 1293-1381), heeft over deze passage een van zijn meesterwerken geschreven (Die gheestelike brulocht). Of preciezer, eigenlijk over één zin eruit: “Kijk! De bruidegom komt! Trek hem tegemoet.” Evangeliegetrouw vergelijkt hij daarin de bruidegom met Jezus enerzijds, en anderzijds de meisjes met ons en allen die Christen zijn.
Wíj leggen meestal de klemtoon op het tegemoet trekken, als een activiteit die van ons uit gaat, om G-d te vinden. Dat is niet onterecht, maar mystici leggen de klemtoon elders: De bruidegom kómt! Zie (het)! G-d neemt het initiatief om ons te ontmoeten!
Ik ben er zeker van dat velen van onze lezers hier dat eigenlijk zouden herkennen als ze even achterom kijken in hun leven. Natuurlijk moeten wij ook veel ‘doen’ om ons Christen-zijn in diepte te beleven, maar eigenlijk is dat ‘niet meer dan’ het zoeken van een passend antwoord op G-ds initiatief. Vandaag – en de rest van onze dagen – klinkt dus heel uitnodigend de roep: “Kijk! De bruidegom komt!”

Mt.25,14-30 (19/11/2023)

¹⁴    Want het is zoals met een man
       die naar het buitenland ging.
       Hij riep zijn dienaren
       en vertrouwde hen zijn bezit toe.
¹⁵    Aan de één gaf hij vijf talenten [5x 6000 daglonen],
       een ander twee en nog een ander één,
       elk naar zijn eigen mogelijkheden.
       Daarna vertrok hij.
¹⁶    Meteen ging degene die vijf talenten gekregen had eropuit
       om er handel mee te drijven
       en hij verdiende er vijf bij.
¹⁷    Zo ook degene die er twee ontvangen had:
       hij verdiende er twee bij.
¹⁸    Maar degene die het ene gekregen had,
       ging ergens ver weg,
       groef een gat in de grond
       en verborg zo het geld van zijn heer.
¹⁹    Een hele tijd later
       kwam nu de heer van die dienaars terug
       en hield afrekening met hen.
²⁰    Die de vijf talenten gekregen had,
       kwam bij hem en gaf hem ook de vijf andere:
       “Heer, vijf talenten heb je mij toevertrouwd,
       zie, vijf talenten heb ik erbij verdiend.”
²¹    Zijn heer zei hem:
       “Uitstekend, goede en trouwe dienaar,
       over het weinige was je trouw,
       over veel zal ik je aanstellen.
       Verblijf in de vreugde van je heer!”
²²    Ook die de twee talenten gekregen had
       kwam bij hen en zei:
       “Heer, twee talenten heb je mij toevertrouwd,
       zie, twee talenten heb ik erbij verdiend.”
²³    Zijn heer zei hem:
       “Uitstekend, goede en trouwe dienaar,
       over het weinige was je trouw,
       over veel zal ik je aanstellen.
       Verblijf in de vreugde van je heer!”
²⁴    Nu kwam ook die het ene talent gekregen had bij hem
       en zei:
       “Heer, ik wist dat je een hard mens bent,
       die oogst wat je niet hebt gezaaid
       en verzamelt wat je niet hebt uitgestrooid.
²⁵     Ik was bang
       en heb je talent ergens ver weg verborgen in de grond.
       Zie, hier heb je je bezit.
²⁶    Zijn heer antwoordde hem echter:
       “Slechte en angstig aarzelende dienaar,
       je meende te weten dat ik oogst wat ik niet heb gezaaid
       en verzamel wat ik niet heb uitgestrooid?
²⁷    Je had dus mijn geld bij de bank moeten geven,
       zodat ik het terugkreeg met rente.
²⁸    Neem dus dat talent van hem af,
       en geef het aan wie er tien heeft,
²⁹    want aan wie heeft, zal gegeven worden
       – hij zal overvloed hebben –
       en van al wie niet heeft,
       zal zelfs wat hij heeft weggenomen worden.
³⁰    En werp die nutteloze dienaar eruit,
       in de buitenste duisternis,
       daar zal geween zijn en tandengeknars.

Onmiddellijk na de gelijkenis van de vijf wijze en de vijf dwaze meisjes vertelt Jezus er nog een: “Want het is zoals met een man die naar het buitenland ging. Hij riep zijn dienaren en vertrouwde hen zijn bezit toe …”. Dat ‘het’ gaat ook hier over het koninkrijk van G-d: een werkelijkheid om te beleven, hier en nu, een leven in verbondenheid.
Het is geen boodschap om in de grond te stoppen tot hij terugkomt (wanneer dat ook mogen zijn). Het gaat over hier en nu – de tussentijd – en dat er hier en nu iets van ons verwacht wordt. Het gaat over hoe we in die tussentijd kunnen leven en hoe we met onze verantwoordelijkheid zouden kunnen omgaan. Dat wil níet zeggen dat we zoveel mogelijk moeten presteren, of kost wat kost alles uit onze talenten proberen te halen wat er misschien zou kunnen inzitten. Het leven is niet een of andere vorm van prestatiedrang. Het gaat er wél om actief gericht te blijven op G-d, en met liefde, overgave en zonder angst te leven vanuit het besef dat ons leven er in zijn licht toe doet!

Mt. 13,36-43 (28/07/2020)

Toen liet Hij de menigte gaan en keerde naar huis terug.
Zijn leerlingen kwamen nu naar Hem toe en zeiden:
'Leg ons de gelijkenis uit van dat onkruid op de akker.'
Hij gaf hun ten antwoord: 'Die het goede zaad zaait, is de Mensenzoon;
de akker is de wereld; het goede zaad, dat zijn de kinderen van het Rijk;
het onkruid zijn de kinderen van het kwaad,
en de vijand die het zaaide, is de duivel. De oogst is het einde van de wereld
en de maaiers zijn de engelen.
Zoals nu het onkruid wordt bijeengebracht en in het vuur verbrand,
zo zal het ook gaan op het einde van de wereld.
De Mensenzoon zal zijn engelen uitzenden en zij zullen uit zijn Rijk bijeenbrengen
allen die tot zonde verleiden en ongerechtigheid bedrijven
om hen in de vuuroven te werpen, waar geween zal zijn en tandengeknars.
Dan zullen de rechtvaardigen in het Koninkrijk van hun Vader schitteren als de zon.
Wie oren heeft, hij luistere.

Men heeft het ons vaak ingeprent, dat beeld van een almachtige God (de rechter, hij die mensen in de vuuroven laat werpen).
En ik die dacht dat hij uit liefde schept, vanuit een vrijwillig gekozen onmacht, opdat Liefde mogelijk zou zijn.
Ik die dacht dat hij er voor kiest om de schepping in haar vrijheid te laten en zo een tegenover te creëren,
een andere-dan-zichzelf, een niet-volmaakte, één die hij uitnodigt tot zijn liefde. Met welk resultaat?
Toegegeven, in haar zoektocht naar het leven heeft die schepping ook levendodende virussen voortgebracht,
en mensen die in hun vrijheid de voorkeur geven aan eigen-liefde, met al de gevolgen van kwaad die deze keuze met zich meebrengt.
Maar ik wil niet negatief zijn. Want diezelfde schepping heeft ook een mens voortgebracht, een G-d-mens
in staat om in volle vrijheid te antwoorden: “Mij geschiede naar jouw Woord". Door hem kwam G-d het leven delen
van de andere-dan-hijzelf, ons leven met de onvolkomenheden van de niet-volmaakte schepping,
met al de risico’s van de menselijke vrijheid en het lijden ... Wie ore heeft, hij luistere.

Mt.13,1-9 (21/7/2021)

Op die dag trok Jezus buitenshuis en ging zitten bij het meer. Er verzamelde zich zo’n menigte rondom hem dat hij in een boot stapte en daarin ging zitten, terwijl de menigte op het strand stond. Hij sprak hen uitvoerig toe in gelijkenissen:
“Kijk, een zaaier ging uit om te zaaien. Daarbij viel een deel op de weg. De vogels kwamen en aten het op. Een ander deel viel op steenachtige grond, waar het niet veel aarde had. Onmiddellijk kwam het op omdat het niet veel diepte had, maar van zodra de zon opkwam, verschroeide het, omdat het geen wortel had. Een ander deel viel tussen de dorens. Die schoten op en verstikten het. Een ander deel nu viel in goede aarde en gaf vrucht, deels honderd-, deels zestig-, deels dertigvoudig.”
“Wie oren heeft om te horen, moet luisteren!”

Op het einde van deze gelijkenis valt het samen: De verschillende bodemsoorten (die er eigenlijk niet toe doen, want wie je ook bent of wat jouw bodem ook is, je wordt er niet op afgerekend) en de zaaier (die in eindeloze mildheid zichzelf blijft aanbieden aan iedereen, zonder onderscheid).
In dat laatste zinnetje wordt, voor mij, de opdracht helder: Wij zijn geroepen om te horen, om één en al oor te worden voor een woord, een roep voorbij alle dingen (rotsen, distels, onkruid, …). Wie écht luistert, wordt een ander mens. Hij zal iets doen met wat hem in de schoot geworpen wordt, met dat wat hem wordt aangereikt.
De zaaier, die geeft en blijft geven – ongeacht de levenssituatie. Het is aan ons om open en ontvankelijk te worden voor dat Woord. Het is aan ons om het te laten doordringen tot in het diepst van ons wezen.
“Wie oren heeft om te horen, moet luisteren!” Dat is onze bestemming als mens, nl. doordringen tot daar waar we enkel ontvangende leegte zijn! Daar in die leegte kan het Woord ontkiemen en vruchtbaar worden!

Mt.13,44-46 (29/07/2020)

In die tijd zei Jezus tot de menigte: “Het Rijk der hemelen gelijkt op een schat, verborgen in een akker.
Toen iemand hem vond verborg hij hem weer en in zijn blijdschap ging hij alles te gelde maken wat hij bezat
en kocht die akker. Ook gelijkt het Rijk der hemelen op een koopman, op zoek naar mooie parels.
Toen hij een parel van grote waarde had gevonden, ging hij alles verkopen wat hij bezat en kocht haar.”

Soms vraag ik mij af wat Jezus zou zíen als hij vandaag terug onder ons zou rondlopen.
Zou hij bij zijn christenen (mezelf dus inbegrepen) vreugde zien? Enthousiasme (= geest-drift, een aangevuurd zijn door de Geest)?
Doordrijvend verlangen om iets verborgens te zoeken? Durf om alles achter te laten omwille van hem? Schatten, parels (van mensen)?
Zo stelde hij zich echter wel ‘het rijk der hemelen’ voor – wat helemaal geen kwestie is van ‘ooit eens in een hiernamaals’,
maar een te realiseren en te verbeiden samen-leving in het hier en nu!
Waar christenen écht de zoektocht naar de schat aangaan – en dat begint met zich (wellicht elke dag) af te vragen wát (of beter: wie)
die schat is – ontwaren ze in de dagelijkse realiteit van het leven de sporen ervan. Die liggen verspreid over de akker,
soms wat verborgen onder een aardkluit, maar wachtend op gevonden te worden …
… door mij … vandaag …

Mt.25,31-40 (11/11/2023)

³¹    Wanneer nu de mensenzoon komt in zijn heerlijkheid,
       en alle engelen met hem,
       zal hij plaatsnemen op zijn heerlijke troon.
³²    Alle volken zullen voor hem verzameld worden
       en hij zal allen onderscheiden,
       zoals een herder de schapen onderscheidt van de bokken.
³³    De schapen zal hij aan zijn rechterhand zetten,
       de bokken aan zijn linker.
³⁴    Dan zal de koning zeggen
       tegen wie aan zijn rechterhand zit:
       “Kom, gezegenden van mijn Vader,
       ontvang het koninkrijk
       dat voor jullie bereid is
       vanaf de grondlegging van de wereld.
³⁵    Want ik had honger
       en jullie hebben mij te eten gegeven;
       ik had dorst
       en jullie hebben mij te drinken gegeven;
       ik was vreemdeling
       en jullie hebben mij in je midden opgenomen;
³⁶     ik was naakt
       en jullie hebben mij gekleed;
       ik was ziek
       en jullie hebben naar mij omgezien;
       ik was gevangen
       en jullie zijn naar me toegekomen.”
³⁷    Dan zullen de rechtvaardigen hem vragen:
       “Heer, wanneer hebben wij jou hongerig gezien
       en hebben we je te eten gegeven,
       of dorstig en hebben we je te drinken gegeven?
³⁸    Wanneer hebben we je als vreemdeling gezien
       en hebben we je in ons midden opgenomen,
       of naakt en hebben je gekleed?
³⁹    En wanneer hebben wij je ziek gezien of gevangen
       en zijn wij naar je toe gekomen?”
⁴⁰    Dan zal de koning hen antwoorden:
       “Zeker, ik zeg jullie:
       Voor zover je deze dingen hebt gedaan
       voor een van mijn broers of zussen,
       de allergeringsten,
       heb je ze voor mij gedaan.”

Afhankelijk van waar je ergens in ons landje woont, zul je ‘de gevierde van vandaag’ al of niet kennen. Het kan van dorp tot dorp verschillen: in sommige is hij een nobele onbekende, in andere is hij een compleet alternatief voor Sinterklaas!
Waar we hem hopelijk minstens wél van kennen, is van zijn traditionele voorstelling waar hij zijn mantel in twee snijdt om die te delen met een arme. Dát is ‘onze gevierde van vandaag’!
Ís zo iemand ‘de gevierde van vandaag’? Prijst onze maatschappij – prijzen wíj – iemand die zijn halve bezit uitdeelt aan de armen? Of vinden wij dat stiekem (of openlijk) een dwaze onnozelaar die niet van de wereld weet? En als wij al prijzen, is het dan met meer dan woorden, of ook met eigen daden van navolging?
Het Evangelie dat bij deze viering hoort, is heel duidelijk, en onmiskenbaar een wezenlijke kern van wat Jezus in de wereld is komen brengen. Maar hoe ernstig nemen wij die boodschap? Of vinden we altijd wel een of ander excuus? Sint-Maarten reikt ons vandaag niet zijn mantel aan, maar zijn zwaard … Wat zal ik ermee doen?